Siadanie
Zdolność dziecka do samodzielnego siadania jest poprzedzona procesem przygotowawczym, który możemy śledzić od samego urodzenia. Ocena wieku siadania jest istotna, z uwagi na fakt, że stwierdzenie zaburzeń, bądź opóźnienia tego procesu jest wskazaniem do rozpoczęcia postępowania diagnostycznego i ewentualnie terapeutycznego.
NOWORODEK
Po ułożeniu na plecach główka zazwyczaj nie układa się w linii środkowej ciała. Noworodek na przemian obraca ja w lewą i prawą stonę. Czasami stwierdzić możemy upodobanie dziecka do utrzymywania główki w jednym kierunku, co przy dłuższym okresie obserwacji wymaga wykluczenia zmian w obrębie mięśni szyi. Dziecko wykonuje naprzemienne ruchy wyprostne i zgięciowe kończyn dolnych, a zasadą jest ułożenie ud w odwiedzeniu i rotacji na zewnątrz ze zgiętymi podeszwowo bądź grzbietowo stopami. Podczas próby podniesienia noworodka za przedramiona do pozycji siedzącej główka opada do tyłu. Natomiast przy siedzeniu zauważalne jest opadanie do przodu. Przy końcu pierwszego miesiąca główka utrzymywana jest w pozycji pośrodkowej przez przynajmniej 10 sekund.
KONIEC 2 MIESIACA
- utrzymywanie główki w pozycji siedzącej przez przynajmniej 5 sekund
Główka zazwyczaj jeszcze balansuje.
KONIEC 3 MIESIACA
- utrzymywanie główki w pozycji siedzacej przez przynajmniej 30 sekund
Rozwijające się mięśnie karku stopniowo umożliwiają proste utrzymywanie. Zauważalne jest nadal balansowanie głowy. Jeśli powoli uniesiemy dziecko do siedzenia za przedramiona to główka nie opada natychmiast, tylko pozostaje w przedłużeniu kręgosłupa przez jeszcze 2 do 3 sekund.
KONIEC 4 MIESIACA
- podczas próby trakcyjnej unoszenie głowy i nieznacznie zgiętych nóg
Wykorzystując odruch chwytny rąk po włożeniu kciuków w rączki dziecka (próba trakcyjna) stwierdzimy, że podczas podciągania główka unoszona jest razem z ciałem a po kilku sekundach opada z powrotem. Towarzyszy temu zgięcie we wszystkich stawach kończyn. Stopy odruchowo unoszone są ponad podłoże na kilka centymetrów.
KONIEC 5 MIESIACA
- przy próbie trakcyjnej główka jest w przedłużeniu kręgosłupa
Przy pozycji siedzącej głowa układa się pionowo. Jeśli przechylimy dziecko na bok, to główka pozostanie w pozycji pionowej względem podłoża.
KONIEC 6 MIESIACA
- uginanie ramion w próbie trakcyjnej
Dziecko po włożeniu kciuków w jego raczki chwyta je i samo próbuje podciągać się do góry. Zdecydowanie ta nowa możliwość zmiany pozycji jest powodem radości dla niego. Czynne zgięcie kręgosłupa szyjnego do przodu umożliwia dziecku dotknięcie podbródkiem do klatki piersiowej. Podczas siedzenia i przy przechylaniu tułowia głowa utrzymywana jest przez dziecko prosto. Niektóre dzieci wykazują umiejętność aktywnego obrotu z pleców na brzuch.
KONIEC 7 MIESIĄCA
- aktywny obrót z pleców na brzuch
- bawienie się nóżkami
Początkowo dziecko preferuje jeden kierunek obrotu stopniowo jednak nabywa umiejętności obustronnego obracania się na brzuch. W tym okresie przy leżeniu na plecach dziecko odkrywa swoje stópki i łapie je bawiąc się przy tym. Przy podciągnięciu potrafią już siedzieć podpierając się rękami przez kilka sekund.
KONIEC 8 MIESIĄCA
- podciąganie się do góry własnymi siłami
Dziecko chętnie chwyta podane kciuki i podciąga się. Główka przy tym utrzymywana jest mniej więcej w przedłużeniu tułowia. Wydłuża się czas siedzenie bez pomocy ( przynajmniej 5 sekund ), a dziecko podpiera się coraz sprawniej jedną lub dwiema rączkami z przodu.
KONIEC 9 MIESIĄCA
- samodzielne siedzenie przez 1 minutę
Plecy wyprostowane a nogi odwiedzione w różnym stopniu zgięte w stawach, głowa trzymana jest prosto.
KONIEC 10 MIESIĄCA
- siadanie z położenia na plecach
- siad prosty
Coraz większe możliwości i samodzielność są powodem radości dziecka przy próbach samodzielnego siadania. Pomimo sporego wysiłku dziecka, chętnie ponawia próby i dodatkowo zachęcane może być ciekawym przedmiotem lub zabawką. Ułatwieniem będzie również możliwość przytrzymania się o meble. Przy siedzeniu dziecko swobodnie i luźno utrzymuje wyprostowane nogami obracając się w obie strony bez utraty równowagi. W takiej pozycji potrafi pozostać przez dłuższy okres czasu bawiąc się przedmiotami, które wzbudzają jego ciekawość. Jeżeli położymy przedmiot poza zasięgiem rączek to dziecko obraca się do pozycji na czworakach i raczkuje w jego kierunku. Próba siadu z położenia na brzuchu i z pozycji na czworakach jest łatwiejsza i przychodzi szybciej niż z leżenia na plecach.
KONIEC 11 i 12 MIESIĄCA
- pełna równowaga podczas siedzenia
W tym okresie niemowlę uzyskuje pełną równowagę w siadzie prostym. Pewnie balansuje zginając tułów i prostując ramiona do przodu nawet przy zmniejszonej powierzchni podparcia. Przy przechyleniu na bok i utracie równowagi szybko reaguje podparciem wyprostowaną rączką co zapobiega przewróceniu się.
WARTO WIEDZIEĆ
Zdrowe dziecko nie potrzebuje środków pomocniczych aby rozpocząć siadanie czy raczkowanie. Wszelkie chodziki czy kojce mogą zakłócić naturalny proces, przy którym wymagana jest jedynie odpowiednia przestrzeń i swoboda.
Siedzenie na kolanach rodziców ze względu na ruchomą powierzchnię jest silnym bodźcem aktywującym reakcje i odruchy równowagotwórcze.