Mówienie
W czasie życia płodowego dochodzące z zewnątrz dźwięki są przygotowaniem do okresu, który ma nastąpić po poczęciu. Dziecko w łonie matki przyzwyczaja się do dźwięków, mowy rodziców. Będzie to miało duży wpływ w rozwijaniu się umiejętności porozumiewania się z otoczeniem. Po urodzeniu pierwszą możliwością kontaktu będzie płacz tłumaczący wszystkim domownikom, że „jest mi źle”. Dzieci płaczą ponieważ są głodne, może im być zimno, chcą bliskiej obecności matki. Troskliwa matka potrafi z czasem rozróżniać płacz dziecka i doskonale wiedzieć czego brak jest maluchowi. Szybka reakcja na płacz dziecka i uspokojenie wpłynie w przyszłości na spokój wewnętrzny małego człowieka oraz jego większą samodzielność. Pierwsze wprawy w mówieniu rozpoczynają się z chwilą rozpoczęcia ssania, te mięśnie, które umożliwiają ssanie są w przyszłości niezbędne do mówienia. Rozmowa z niemowlęciem podczas karmienia choć wydaje się być bez znaczenia ma swój głęboki sens w powstawaniu silnych więzi matki i dziecka. Związek pomiędzy troską rodziców, ich ciepłymi słowami skierowanymi do malucha, a rozwojem umiejętności mówienia jest niezaprzeczalny. Warto to wykorzystać.
NOWORODEK
- krzyk przy niezadowoleniu
Dziecko reaguje krzykiem na sytuacje w których odczuwa zimno, głód, bolesność lub dochodzą do niego inne nieprzyjemne bodźce, krzyczy wtedy „na całe gardło”. Czynnikiem wpływającym na późniejszy rozwój mowy w tym okresie jest ssanie. Pod koniec 1 miesiąca dziecko wydaje dźwięki, które przypominają samogłoski między „a” i „e”, często łączone z „h” lud „g” brzmiąc „he”, „ge”.
KONIEC 2 MIESIĄCA
- wypowiadanie Głosek gardłowych : ” eche”, ” erre”
Dziecko coraz częściej łączy samogłoski ze spółgłoskami powtarzając je przez kilka sekund. Ponadto wydaje dźwięki w reakcji na zwrócenie się do niego. Częstsze mówienie do dziecka w tym etapie podudzi go do rozwoju mowy.
KONIEC 3 MIESIĄCA
- wypowiadanie łańcuchów sylabowych
- łączenie „rrrr”
Szeregowo łączy sylaby najczęściej zawierające samogłoski „e”, „i”. Dźwięki brzmią podobnie do „eje – eje” , „ej-di”, „ej -ge”. Dziecko z radością łączy spółgłoski „rrrr” .
KONIEC 4 MIESIĄCA
- głoski szczelinowe („w”)
- głoski wargowe („m”,”b”)
- okrzyki radości
Głoski szczelinowe powstają poprzez wypychanie powietrza przez zamknięte wargi. Powstają głoski, które brzmią jak „f”, „w”, „s”. Przy powstawaniu głosek wargowych powietrze pokonuje opór zwartych warg stąd powstają dźwięki jak „m” , „b”. – głoski zwane są inaczej eksplozywnymi. Okrzyki radości są wyrazem zadowolenia dziecka z możliwości wypowiadania głosek.
KONIEC 5 MIESIĄCA
- ciągi sylabowe
Łączenie tych samych sylab z akcentowaniem poszczególnych głosek: „da-da-da”, „mem-mem-mem”.
KONIEC 6 i 7 MIESIĄCA
- gaworzenie
Polega na szeregowaniu różnych sylab wraz ze zmianą siły dźwięku i wysokości tonu. Dochodzi do wypowiadania samogłosek, ciągów „rrrr”, głosek szczelinowych i eksplozywnych wraz ze zmianą siły dźwięku
KONIEC 8 MIESIĄCA
- szeptanie
Dziecko odkrywa możliwość wypowiadania w różnej głośności, dotąd wyuczone zgłoski i dźwięki stara się mówić szeptem
KONIEC 9 MIESIĄCA
- podwajanie sylab
Dziecko wypowiada kolejno wyraźnie brzmiące sylaby będą to np. : „ma-mma”, „da-daa” , ” ba-ba”, jest do wstęp do oddzielania wyrazów
KONIEC 10 MIESIĄCA
- naśladowania znanych sylab
Dziecko powtarza wypowiadane przez mamę sylaby, jest to początek podejmowania przez dziecko rozmowy
KONIEC 11 i 12 MIESIĄCA
- wypowiadane określonych sylab
Dziecko dla nazwania znajomego przedmiotu lub sytuacji wypowiada stałą sylabę i tak np.: kura „ko-ko”, dla określenia psa: ” hau -hau”, bądź inne wypowiedzi dźwiękowe, np.: „drrrrr” – samochód.